Doçentlik Dosyası Nasıl Hazırlanır? Oldukça karmaşık gibi bir konu olsa da hiçte öyle değil. Sizlere tezdanismanlikofisi.com olarak Doçentlik Dosyası Nasıl Hazırlanır? Adımlarını sizlere maddeler halinde anlatalım.
Akademik kariyerin önemli dönemeçlerinden biri olan doçentlik, yalnızca bilimsel yeterliliğin değil, aynı zamanda uzun soluklu bir akademik emeğin somut bir belgesiyle ortaya konduğu bir süreçtir. Bu sürecin en önemli aşaması ise titizlikle hazırlanması gereken doçentlik dosyasıdır.
Doçentlik Dosyası Nasıl Hazırlanır? Doçentlik dosyası, adayın akademik birikimini, yayın performansını, ders verme tecrübesini, bilimsel katkılarını ve etik ilkelere bağlılığını sistemli ve açık biçimde sunmasını amaçlar. Bu dosya, yalnızca bir belge koleksiyonu değil; adayın akademik duruşunun, üretkenliğinin ve gelişiminin resmi bir yansımasıdır.
Doçentlik Dosyası Nasıl Hazırlanır? Doçentlik başvurusu yapacak adayların, dosyalarını hazırlarken yalnızca formel koşulları yerine getirmesi yeterli değildir. Aynı zamanda başvurunun ÜAK (Üniversitelerarası Kurul) tarafından belirlenen güncel kriterlere ve teknik gerekliliklere eksiksiz biçimde uygun olması gerekir.
Yayın türlerinin sınıflandırılması, puanlama sistemine göre doğru şekilde beyan edilmesi, her bir yayının katkı oranının net şekilde belirtilmesi, etik kurul belgelerinin ve intihal raporlarının dosyada bulunması bu sürecin olmazsa olmazlarındandır.
Doçentlik Dosyası Nasıl İncelenir? Dosyada yer alacak bilgiler yalnızca yayınlardan ibaret değildir. Eğitim-öğretim faaliyetleri, idari görevler, seminerler, danışmanlık hizmetleri, jüri üyelikleri gibi akademik katkıların da belgelenmesi gereklidir.
Doçentlik Dosyası Hazırlama Tüm bu verilerin e-Devlet üzerinden ÜAK sistemine eksiksiz biçimde yüklenmesi, sistemin dosyayı dijital olarak değerlendirebilmesi açısından zorunludur. Ayrıca içerik düzeni, başlıklar ve sıralamalar da dosyanın profesyonel sunumu için büyük önem taşır.
Doçentlik Dosyası Nasıl Hazırlanır? Doçentlik dosyası hazırlamak kesinlikle özen, bilgi, güncel yönetmeliklere hâkimiyet ve ciddi bir organizasyon becerisi gerektirir. Başarılı bir başvuru için hem akademik üretimin hem de belge yönetiminin profesyonelce sunulması kritik öneme sahiptir.
Doçentlik Başvurusu Nedir ve Kimler Başvurabilir?
Doçentlik Dosyası Nasıl Hazırlanır? Doçentlik başvurusu, akademik kariyerini bir üst aşamaya taşımak isteyen araştırmacıların, bilimsel yetkinliklerini ve alanlarındaki uzmanlık düzeylerini resmen belgeleyerek “doçent” unvanını alabilmeleri için girdikleri resmi bir süreçtir.
Türkiye’de bu süreç, Üniversitelerarası Kurul (ÜAK) tarafından yürütülür ve belirli akademik kriterleri karşılayan adayların başvuruları alınarak, bilimsel yeterlilikleri yazılı dosya üzerinden ve gerektiğinde sözlü sınavla değerlendirilir.
Doçentlik başvurusu yapabilmek için bazı temel şartlar aranır
- Doktora, sanatta yeterlik veya tıpta uzmanlık gibi yüksek akademik dereceye sahip olmak,
- Başvurulacak alanda yeterli sayıda akademik yayın, makale ve bildiri üretmiş olmak,
- ÜAK tarafından her yıl ilan edilen doçentlik başvuru kriterlerini yerine getirmek (A, B, C kategorilerindeki yayınlardan yeterli puanı toplamak),
- Etik ihlal kaydının bulunmaması ve bazı alanlarda etik kurul izin belgelerine sahip olmak.
Başvuru süreci, ÜAK başvuru sistemine elektronik ortamda giriş yapılmasıyla başlar. Doçentlik Dosyası Hazırlama Adaylar, özgeçmişlerini, yayın listelerini, ilgili belgeleri ve intihal raporlarını sisteme yükler. Daha sonra bu dosya bilimsel jüri üyelerine gönderilerek değerlendirme yapılır.
Özetle ile anlatmak gerekirse doçentlik başvurusu, doktora sonrası akademik kariyerin en kritik aşamalarından biridir. Başvuru yapacak adayların yalnızca yayın üretmiş olmaları yetmez; aynı zamanda etik, sistematik ve akademik olarak belirlenen standartlara da titizlikle uymaları gerekir.
Doçentlik Başvuru Şartları ve Gerekli Belgeler
Doçentlik Dosyası Nasıl Hazırlanır? Doçentlik başvuru süreci, akademik dünyada uzmanlık düzeyini belgelemek isteyen araştırmacıların bilimsel yetkinliklerini somutlaştırdığı ciddi ve resmi bir adımdır.
Doçentlik Dosyası Nasıl İncelenir? Türkiye’de bu süreç, Üniversitelerarası Kurul (ÜAK) tarafından düzenlenmekte ve belirli akademik standartlar çerçevesinde yürütülmektedir. Doçentlik Puanlama Sistemi Başvuru yapacak adayların hem akademik başarıları hem de idari belgeleri eksiksiz bir şekilde sunmaları beklenir.
Başvuru Şartları
- Doktora, Tıpta Uzmanlık veya Sanatta Yeterlik derecesine sahip olmak.
- ÜAK tarafından belirlenen doçentlik alanlarından birine başvuru yapılması.
- Etik ihlalinin bulunmaması (intihal, sahtecilik, çifte yayın vb.).
Yeterli puan karşılığında bilimsel yayınların yapılmış olması
- A kategorisi: Uluslararası makaleler
- B kategorisi: Ulusal hakemli dergi yayınları
- C kategorisi: Bildiriler, kitap bölümleri, projeler
- Bazı alanlarda etik kurul izni, insan/deney hayvanları ile ilgili çalışmalarda gereklidir.
- İntihal raporunun dosyada yer alması.
Gerekli Belgeler
| Belge Adı | Açıklama |
| Özgeçmiş (CV) | Akademik ve mesleki bilgileri içeren güncel özgeçmiş |
| Yayın Listesi | ÜAK puan sistemine uygun olarak sınıflandırılmış yayın listesi |
| Doçentlik Başvuru Formu | Formu ÜAK sisteminden alınan resmi form |
| Diploma ve Unvan Belgeleri | Doktora, uzmanlık, sanatta yeterlik diplomalarının kopyaları |
| Yabancı Dil Belgesi | YÖKDİL, YDS veya eşdeğer sınav sonucu (en az 65 puan) |
| İntihal Raporu | Turnitin veya iThenticate ile alınmış benzerlik raporu |
| Etik Kurul Belgeleri (varsa) | Gerekli durumlarda etik izin belgeleri |
| Yayınların Tam Metinleri | Makale, bildiri, kitap bölümü vb. çalışmaların PDF kopyaları |
Doçentlik Dosyası Nasıl Hazırlanır? Doçentlik başvurusunda en önemli unsur, dosyanın hem bilimsel içerik açısından yeterli olması hem de biçimsel olarak eksiksiz hazırlanmasıdır. Aksi takdirde, jüri değerlendirmesi başlamadan önce dosya iade edilebilir.
Doçentlik Başvuru Rehberi Başvuru öncesinde ÜAK’ın güncel yönergesi dikkatle incelenmeli, gerekli belgeler elektronik ortamda eksiksiz yüklenmelidir.
Akademik Yayınlar Nasıl Sunulmalı?
Doçentlik Dosyası Nasıl Hazırlanır? Doçentlik dosyasında yer alacak akademik yayınların sunumu, sadece içeriğin kalitesiyle değil, biçimsel düzenlemeyle de doğrudan ilgilidir.
Akademik Yükselme Doçentlik Süreci Yayınlar, Üniversitelerarası Kurul’un (ÜAK) belirlediği puanlama sistemine göre sınıflandırılmalı ve her biri sistematik bir düzende dosyada yer almalıdır.
Yayın Sunumunda Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Yayınların Kategorilere Göre Ayrılması
A Kategorisi: SCI, SSCI, AHCI gibi indekslerde yer alan uluslararası makaleler
B Kategorisi: Ulusal hakemli dergilerde yayımlanmış bilimsel makaleler
C Kategorisi: Bildiriler, kitap bölümleri, projeler, atıflar, sanat eserleri (alanına göre)
Her yayının hangi kategoriye girdiği belirtilmeli ve ÜAK puan sistemi doğrultusunda sıralanmalıdır.
- Yayın Listesi ve Tam Metinlerin Sunumu
Yayınlar önce özet bir liste hâlinde sunulmalı.
Liste ardından tam metin PDF’leri eklenmeli.
Her yayının altında:
Yayın adı
Yayımlandığı dergi/kitap/sempozyum adı
Yayın tarihi
Yazar sırası
DOI numarası (varsa)
Alan ve kategori bilgisi yer almalı.
- Sıralama ve Dizinleme
Yayınlar, tarih veya önem sırasına göre değil, kategori sırasına göre dizinlenmelidir. Dosya içinde karışıklık olmaması için her yayına kod verilmesi (A1, B3, C2 gibi) önerilir.
- Görsel ve Biçimsel Temizlik
Her yayının ayrı bir başlık altında sunulması önerilir.
PDF’lerin okunabilir kalitede ve eksiksiz olması gerekir.
Yayınlar, gerekirse renkli sekmelerle veya numaralandırılmış klasörlerle ayrılabilir.
- Etik ve Yayın Bilgileri
Ortak yazarlık varsa açıklama yapılmalı.
Yayının telif hakkı ve yayınlandığı yer hakkında kısa bir açıklama verilmeli.
İntihal içermediğine dair benzerlik raporu her yayında referans olarak gösterilebilir.
Doçentlik İçin Gerekli Belgeler Akademik yayınların sunumu, başvurunun en kritik noktalarından biridir. İçeriğin bilimsel değeri kadar, sunumunun sistematik ve şeffaf olması da jüri tarafından olumlu değerlendirilir. Bu nedenle hem şekil şartlarına hem de etik ilkelere uygun hareket edilmelidir.
Eğitim-Öğretim Faaliyetlerinin Belgelenmesi
Doçentlik Dosyası Nasıl Hazırlanır? Doçentlik başvurusu sürecinde yalnızca akademik yayınlar yeterli değildir; adayın eğitim ve öğretim alanındaki katkıları da sistematik biçimde belgelendirilmelidir.
Doçentlik Dosyası Nasıl İncelenir? Bu bölüm, akademisyenin sadece araştırma değil, aynı zamanda öğretme ve öğrenci yetiştirme süreçlerine olan aktif katılımını gösterir. Bu nedenle, eğitim-öğretim faaliyetlerinin eksiksiz ve düzenli bir şekilde sunulması, dosyanın değerlendirilmesinde önemli bir rol oynar.
Verilen Dersler ve Belgelenmesi
Doçentlik Başvuru Dosyası Hazırlama Adayın lisans ve lisansüstü düzeyde verdiği tüm derslerin detaylı biçimde belgelenmesi gerekmektedir. Bu kapsamda, dersin adı, kodu, hangi üniversitede ve fakültede verildiği, haftalık ders saati, dönemi (güz, bahar), kaç dönem üst üste verildiği gibi bilgiler açık şekilde belirtilmelidir.
Doçentlik Dosyası Nasıl İncelenir? Derslerin uzaktan ya da yüz yüze yapılıp yapılmadığı da eklenmelidir. Bu bilgiler, üniversitenin resmi ders görevlendirme yazısı, ders izlencesi (syllabus) veya transkript örnekleriyle desteklenmelidir.
Ayrıca aynı dersi farklı yıllarda tekrar vermiş olmak, adayın ders devamlılığını ve öğretim tecrübesini vurgular.
Tez Danışmanlığı ve Öğrenci Yetiştirme
Doçentlik Dosyası Nasıl Hazırlanır? Eğitim-öğretim faaliyetleri içerisinde tez danışmanlığı, doğrudan öğrenci yetiştirme faaliyetlerinden biri olarak kabul edilir. Adayın yüksek lisans ve doktora düzeyinde yönettiği bitmiş tezler ve devam eden danışmanlıkları ayrı ayrı listelenmelidir.
Her bir tez için öğrenci adı, tez başlığı, hangi üniversitede yazıldığı, başlama ve bitiş tarihleri gibi bilgiler yer almalıdır. Bitmiş tezler için tez onay sayfası veya enstitü yazısı eklenmeli, devam eden tezler için danışmanlık atama yazısı sunulmalıdır.
Tez sayısının çokluğu kadar, içerik niteliği de önemlidir. Bu nedenle mümkünse tezlerin konusu ve katkı değeri de kısa bir özetle dosyada yer alabilir.
Jüri Üyelikleri ve Akademik Sınavlara Katılım
Doçentlik Dosyası Nasıl Hazırlanır? Doçentlik dosyasında adayın akademik jüri deneyimi de yer almalıdır. Bu kapsamda, yüksek lisans, doktora yeterlilik, doktora savunması gibi sınavlara katılım durumu ve bu sınavlarda alınan görev (jüri başkanı, üye, danışman vb.) açıklanmalıdır.
Doçentlik Dosyası Nasıl İncelenir? Katılımın gerçekleştiği tarih, üniversite adı ve bölüm bilgileri ile birlikte sunulmalı; her jüri görevi için resmi görev yazıları eklenmelidir. Bu tür bilgiler, adayın akademik ortamda değerlendirici olarak da aktif olduğunu ortaya koyar.
Seminerler, Sertifikalar ve Diğer Eğitim Faaliyetleri
Adayın verdiği seminerler, halka açık eğitim programları, sertifika eğitimleri, çalıştaylar gibi katkılar da belgelenmelidir.
Bu faaliyetler yalnızca üniversite çatısı altında olmak zorunda değildir; kamu kurumları, özel kuruluşlar veya STK’larla yapılan iş birlikleri de geçerlidir.
Seminer konusu, hedef kitlesi, tarih ve yer bilgisi net olarak belirtilmeli; davet yazısı, katılım belgesi veya etkinlik afişi gibi kanıtlayıcı belgeler dosyada yer almalıdır.
Eğitim Materyali Geliştirme ve Dijital İçerikler
Adayın hazırladığı ders kitapları, modüller, uzaktan eğitim materyalleri ya da dijital platformlarda sunduğu ders içerikleri de eğitim-öğretim katkıları kapsamında değerlendirilir.
Doçentlik Dosyası Nasıl İncelenir? Özellikle özgün içerik üretimi (kitap, e-kitap, video ders, Moodle içerikleri vb.) dosyaya güçlü bir katkı sağlar. Bu tür katkılar için ISBN bilgisi, yayın evi yazısı veya içerik linki gibi belgeler eklenmelidir.
Tüm bu faaliyetlerin sistematik biçimde sıralanması, adayın eğitimci kimliğini somut şekilde ortaya koyar. Eğitim-öğretim faaliyetleri sadece ders vermekle sınırlı değildir.
öğrenciye dokunmak, bilimsel düşünceyi aktarmak ve akademik gelişimlerine katkı sağlamakla da ilgilidir. Bu yüzden belgeler ne kadar güçlü ve kapsamlı olursa, başvuru süreci de o kadar olumlu ilerler.
Doçentlik Başvuru Sistemi Üzerinden Yükleme İşlemleri
Doçentlik Dosyası Nasıl İncelenir? Doçentlik başvurusu, günümüzde tamamen dijital ortamda gerçekleştirilmektedir. Türkiye’de doçentlik başvuruları, ÜAK (Üniversitelerarası Kurul) tarafından yürütülen Doçentlik Başvuru Sistemi (DBS) üzerinden alınmaktadır.
Adaylar, başvuru koşullarını sağladıktan sonra, gerekli belgeleri ve akademik faaliyetleri bu çevrim içi sistem aracılığıyla yüklemekle yükümlüdür. Bu süreçte dikkat edilmesi gereken bazı teknik ve içeriksel detaylar vardır.
1. Sisteme Giriş ve Profil Güncelleme
Adaylar öncelikle https://dbs.uak.gov.tr adresine giriş yapar. E-Devlet şifresiyle sisteme giriş sağlandıktan sonra adayın kişisel bilgileri (ad, soyad, unvan, T.C. kimlik no, çalıştığı kurum vb.) eksiksiz biçimde güncellenmelidir. Profil bilgilerindeki eksiklikler, ileriki aşamalarda başvurunun reddedilmesine yol açabilir.
2. Başvuru Alanının Seçilmesi
Adaylar, başvuru yapacakları doçentlik alanını doğru seçmelidir. Yanlış alan seçimi, başvurunun değerlendirme aşamasında elenmesine neden olabilir. Alan seçimi sırasında sistem, hangi puanlama kriterlerinin geçerli olduğunu da otomatik olarak belirler.
3. Belgelerin Sisteme Yüklenmesi
Doçentlik Evrakları Nelerdir? Her belge türü, sistemde ilgili kategoriye yüklenmelidir. Genellikle yüklenmesi gereken başlıca belgeler şunlardır.
- Nüfus cüzdanı fotokopisi
- Doktora, tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlik belgesi
- Yabancı dil sınav sonucu (YÖKDİL/YDS/eşdeğeri)
- Adli sicil kaydı
- Hizmet dökümü
- Akademik özgeçmiş (imzalı ve PDF formatında)
- Yayın listesi ve beyan formu
- Eğitim-öğretim faaliyetleri, tez danışmanlıkları, jüri üyelikleri belgeleri
- Bilimsel çalışmalar ve atıflar
Doçentlik Dosyası Nasıl İncelenir? Tüm belgeler PDF formatında, 20 MB’yi geçmeyecek şekilde sisteme yüklenmelidir. Her dosya için belge açıklaması yazmak, dosya adlarını sistematik şekilde düzenlemek önerilir (örneğin: “Yayın_1_Bilimsel_Makale.pdf”).
4. Bilimsel Faaliyetlerin Girilmesi
Doçentlik Süreci Nasıl İşler? Sistem adaydan tüm bilimsel çalışmalarını (makale, bildiri, kitap, tez danışmanlığı, projeler, atıflar vb.) ayrı ayrı giriş yapmasını ister. Her çalışma için:
- Başlık
- Yazarlar
- Yayınlandığı yer
- Yayın tarihi
- Yayın dili
- Puan türü
gibi bilgiler doldurulmalı, ilgili belge sisteme eklenmelidir. Atıf yapılan çalışmalar için atıf sayfaları da PDF formatında yüklenmelidir.
5. Puan Hesaplama ve Ön İzleme
Doçentlik Kriterleri 2025 Sistem, girilen verilere göre adayın alanına göre belirlenmiş asgari puanları sağlayıp sağlamadığını otomatik olarak hesaplar.
Eksik veya hatalı girişler sistem tarafından uyarı olarak gösterilir. Bu noktada “ön izleme” ekranı sayesinde adaylar tüm girişlerini kontrol etme ve eksikleri tamamlama şansı bulur.
6. Başvurunun Tamamlanması ve Onay Süreci
ÜAK Doçentlik Başvurusu Nasıl Yapılır? Tüm veriler eksiksiz ve doğru şekilde girildikten sonra başvuru “tamamla” butonuna tıklanarak onaylanır. Sistem, başvuruyu nihayetlendirir ve başvuru formunun imzalı çıktısı alınarak dosyaya eklenmelidir. Bu noktadan sonra sistemde değişiklik yapılamaz.
Doçentlik Dosyası Hazırlama Doçentlik başvurusu süreci hem titizlik hem de teknik bilgi gerektirir. Belgelerin eksiksiz hazırlanması, doğru kategorilere yüklenmesi ve sistemin yönlendirmelerine dikkat edilmesi başvurunun sorunsuz ilerlemesi açısından kritik önemdedir.
Her yıl güncellenebilen başvuru kriterleri ve sistem özellikleri nedeniyle başvuru öncesi ÜAK’ın resmi duyuruları dikkatle okunmalı ve takip edilmelidir.
Dosya Sunumu: İçindekiler, Sıralama ve Format Kuralları
Doçentlik Dosyası Hazırlama Doçentlik dosyasının sunumu, başvurunun en önemli bölümlerinden biridir. Sadece içerik değil, sunum biçimi de adayın akademik ciddiyetini ve titizliğini gösterir.
Dosya içinde sunulacak belgelerin düzenli, okunabilir ve format kurallarına uygun olması; değerlendirme sürecinde kolaylık sağlar ve olumlu bir izlenim bırakır.
Doçentlik Dosyasında Neler Olmalı? Belgeler, sistemde ve başvuru rehberlerinde belirtildiği şekilde sıralanmalıdır. Önerilen temel sıralama şöyledir. Doçentlik Başvuru Belgeleri aşağında yer alıyor.
- Kapak Sayfası: Ad, soyad, T.C. kimlik no, başvuru alanı.
- İçindekiler Sayfası
- Başvuru Dilekçesi
- Akademik Özgeçmiş
- Yayın Listesi ve Yayınların Beyanı
- Yayın Kopyaları (makaleler, kitap bölümleri vb.)
- Atıf Belgeleri
- Eğitim-Öğretim Belgeleri (ders yükü, danışmanlıklar vb.)
- Projeler, patentler, ödüller
- Etkinlik Katılımları ve Bildiriler
- Diğer katkı belgeleri (editörlük, jüri üyelikleri vb.)
Format Kuralları
- PDF Formatı: Tüm belgeler PDF olarak hazırlanmalı ve tek bir dosya haline getirilmelidir.
- Sayfa Düzeni: A4 boyutunda, tek taraflı çıktı, 1.5 satır aralığı önerilir.
- Yazı Tipi: Times New Roman veya Arial, 11–12 punto.
- Numaralandırma: Tüm sayfalar alt ortada veya sağ alt köşede numaralandırılmalıdır.
- Bölüm Başlıkları: Belirgin olmalı, kalın yazı tipi tercih edilmeli.
Ek Belgelerin Sunumu
Doçentlik Dosyası Hazırlama Sunulan yayınlar ya da belgelerin ilgili olduğu bölümlerle eşleştirilmesi çok önemlidir. Her yayın ya da belge, hangi puan kriterine karşılık geldiğini gösteren kısa bir açıklama içermelidir. Ayrıca yayınlar kronolojik sırayla dizilmeli ve sistemdeki girişlerle birebir örtüşmelidir.
Dosya Teslim Formatı
Bazı üniversiteler ya da jüri üyeleri için fiziksel dosya da istenebilir.
- Dosya spiralli veya klasörlü şekilde sunulmalı,
- Her bölüm ayrı ayraçlarla ayrılmalı,
- CD ya da USB bellekle dijital kopya da eklenmelidir (isteniyorsa).
Doçentlik Dosyası Hazırlama Doçentlik dosyasında içindekiler, sıralama ve format kurallarına uygunluk; başvurunun profesyonelliğini belirleyen temel unsurlardandır. Doçentlik Dosyası Örneği Dikkatli, sistemli ve özenli bir sunum, akademik niteliğinizi en iyi şekilde yansıtacaktır.
Sık Sorulan Sorular
1. Doçentlik dosyasında hangi belgeler yer almalı?
Dosyada başvuru dilekçesi, akademik özgeçmiş, bilimsel yayınlar, atıf belgeleri, eğitim-öğretim faaliyetleri ve diğer akademik katkılar düzenli şekilde sunulmalıdır.
2. Bilimsel yayınlar hangi sırayla sunulmalı?
Yayınlar; uluslararası hakemli dergilerdeki makaleler, kitap bölümleri, bildiriler şeklinde kategorilere ayrılarak kronolojik ve puan esasına göre sıralanmalıdır.
3. Dosya sadece dijital mi olmalı, fiziksel çıktı da gerekiyor mu?
Başvuru elektronik sistem üzerinden yapılır ancak bazı jüri üyeleri için basılı dosya veya dijital medya (CD/USB) istenebilir. Başvuru kılavuzu dikkatle okunmalıdır.
4. Eğitim-öğretim faaliyetleri nasıl belgelenir?
Verilen dersler, öğrenci danışmanlıkları, seminerler ve eğitim faaliyetleri belge ve transkriptlerle desteklenerek açıkça listelenmelidir.
5. Dosya hazırlarken en sık yapılan hata nedir?
Belgelerin eksik veya sıralama kurallarına aykırı sunulması, yayın beyanlarında hata yapılması ve sistem yüklemelerinin eksik olması en sık karşılaşılan hatalardır.
